Krajowe i regionalne programy operacyjne dla MSP

        W nowej perspektywie finansowej na lata 2014-2020 , przygotowano pięć krajowych Programów Operacyjnych (PO) i 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) (jeden na województwo). Tak krajowe jak i regionalne programy operacyjne mają elementy wspierające działania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MSP).

        Dla wszystkich MSP mamy programy wymienione w punktach 2,3. PROW (7) dotyczy tylko firm działających na obszarach wiejskich, a POPW (5) dotyczy rozwoju firm działających w województwach: lubelskim, podlaskim, podkarpackim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim.

Lp.	Program	Skrót	Fundusz	Instytucja zrządzająca
1.	Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko	POIŚ	EFRR, FS	Ministerstwo Rozwoju
2.	Program Operacyjny Inteligentny Rozwój	POIR	EFRR
3.	Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój	POWER	EFS
4.	Program Operacyjny Polska Cyfrowa	POPC	EFRR
5.	Program Operacyjny Polska Wschodnia	POPW	EFRR
6.	Regionalne Programy Operacyjne *	RPO	EFRR, EFS	Zarządy województw
7.	Program Rozwoju Obszarów Wiejskich	PROW	EFRR, EFS	Ministerstwo Rolnictwa

       Bez względu na program, motyw przewodni tej perspektywy budżetowej 2014-2020 to: od pomysłu do rynku. Założeniem programów operacyjnych jest bowiem wsparcie realizacji całego procesu powstawania innowacji: od fazy tworzenia się pomysłu, poprzez etap prac badawczo-rozwojowych, w tym przygotowanie prototypu, aż po komercjalizację wyników prac B+R (Badawczych i Rozwojowych).  Całość programów podporządkowana jest działaniom innowacyjnym, których to zasięg (tych innowacji) jest na granicy firmy, regionu, kraju, Europy i świata. Oznacza to, że innowacja obejmuje pełne spektrum – od nowości na skalę światową (tzw. innowacje absolutne – new to the world), poprzez nowości w skali rynku, na którym działa przedsiębiorstwo (new to the market), po nowości tylko z punktu widzenia danego przedsiębiorstwa (new to the firm).

            W zależności od granic poszczególnych horyzontów, będziemy wpisywali się w odpowiedni program operacyjny i działania z nim związane tzw. konkursy, na które odpowiadamy zgłaszając nasz wniosek o dofinansowanie. I tak przykładowo, jeśli będą to działania innowacyjne na skalę firmy najlepszą drogą jest skorzystanie z finansowych instrumentów zwrotnych np. z kredytu z premią technologiczną. Z tego kredytu korzystamy też wtedy, kiedy nie wpisujemy się w inteligentne specjalizację (IS). Jeśli z kolei nasz projekt będzie innowacyjny na poziomie regionu to korzystamy z dotacji lub innych instrumentów finansowych  Regionalnego Programu Operacyjnego, a jeżeli na skalę kraju to z POIR, POPC, PROW, POPW, PROW. W wypadku innowacji na skalę Europy lub Świata możemy skorzystać z ramowych programów unijnych takich jak Horyzont 2020 o którym piszę w inny poście.

Strony internetowe o funduszach unijnych

https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/

http://www.parp.gov.pl/

http://www.ncbir.pl/programy-krajowe/lider/aktualnosci/

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój (POIR) jest najważniejszym programem dla MSP. W jego ramach przedsiębiorcy będą mogli finansować projekty, zawierające następujące aspekty:

• realizacja projektów B+R w konsorcjach biznesu i nauki,

• wsparcie projektów od pomysłu do rynku,

• szczególne wsparcie dla firm z sektora MSP,

• koncentracja na obszarach inteligentnych specjalizacji. Posłużą do tego określone osie priorytetowe.  

W ramach POIR mamy trzy grupy działań dotyczących przedsiębiorstw.

1. Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja naukowo-przemysłowe, (NCBIR)

2. Wsparcie innowacji w przedsiębiorstwach, (PARP)

3. Zwiększenie potencjału naukowo-badawczego (NCBIR).

  

      Rozważając chęć udziału w PO należy sobie odpowiedzieć na pytania; po pierwsze które programy skierowane są do nas, czy nasze pomysły mają szansę na realizację od strony formalnej, czy spełniamy podstawowe kryteria dostępu do pomocy regionalnej i/lub horyzontalnej. Znajomość tych kryteriów oraz innych opisanych w poprzednich postach pojęć pomoże nam też czytać regulaminy konkursów ze zrozumieniem. 

        W kolejności napiszę o tym od czego zacząć i jak postępować na kolejnych etapach rozważania, a w końcu jak napisać wniosek o dotację.
* - poniżej liniki do RPO

RPO Województwa Kujawsko-Pomorskiego

RPO Województwa Śląskiego
RPO Województwa Dolonośląskiego

Horyzont 2020 - dofinansowanie innowacji przełomowych i badań naukowych dla MSP

    Program Ramowy Horyzont 2020 to największy w historii unijny program finansowania badań naukowych i innowacji z budżetem wynoszącym blisko 80 mld euro. Skierowany jest m.in. do mikro oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Jeśli pomysł zostanie zaakceptowany – w ramach instrumentu finansowania dla MŚP – na samo opracowanie studium wykonalności firma otrzyma dotację w formie ryczałtu w wysokości 50 tys. euro i nawet do 2,5 mln euro na jego realizację.

Program ten oferuje spójny system finansowania innowacji: od koncepcji naukowej, poprzez etap badań, aż po wdrożenie nowych rozwiązań, produktów czy technologii i ich komercjalizację. Każdy etap to kolejna faza projektowania i kolejna transza pomocy.

Celem programu jest wzmocnienie przewagi konkurencyjnej i innowacyjnej firm biorących udział w programie, a także ich trwałości oraz współpracy z sektorem naukowym na arenie międzynarodowej.

Wspierane mają być działania obejmujące: transfer technologii oraz badania, rozwój i innowacje (B+R+I), w tym ekoinnowacje. W efekcie realizacji projektów w ramach PR Horyzont 2020 europejskie przedsiębiorstwa powinny wprowadzać innowacje o znaczeniu globalnym i wypracowywać przewagę konkurencyjną europejskiej gospodarki.

W programie Horyzont 2020 obowiązuje jedna stawka dofinansowania dla wszystkich beneficjentów i działań w ramach grantów na badania. UE pokrywa do 100% wszystkich kosztów kwalifikowalnych (czyli kosztów bezpośrednio związanych z realizacją działania) badań naukowych (Research and Innovation Actions – RIA). W przypadku działań innowacyjnych (Innovation Actions – IA) dofinansowanie pokrywa 70% kosztów kwalifikowalnych, a w przypadku organizacji nonprofit może wzrosnąć do 100%. Pośrednie koszty kwalifikowalne (np. administracyjne, komunikacyjne i infrastrukturalne, materiały biurowe) są refundowane według ryczałtowej stawki w wysokości 25% bezpośrednich kosztów kwalifikowalnych.

•Trzy filary struktury programu

1. Doskonała baza naukowa (Excellent Science) – jego celem jest wzmocnienie jakości bazy naukowej UE, jej rozszerzenie oraz integracja Europejskiej Przestrzeni Badawczej w celu zwiększenia konkurencyjności europejskiego systemu badań naukowych i innowacji w świecie. Umożliwią to: •granty dla najlepszych naukowców i ich zespołów przyznawane przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych, •finansowanie międzynarodowych badań, które doskonalą istniejące technologie lub prowadzą do powstania nowych, •stypendia indywidualne Marii Skłodowskiej-Curie, •finansowanie infrastruktury badawczej.

2. Wiodąca pozycja w przemyśle (Industrial Leadership) – jego celem jest przyspieszenie rozwoju technologii i innowacji. Zapewnią podstawy działania przedsiębiorstwom przyszłości i pomogą innowacyjnym europejskim małym i średnim przedsiębiorstwom przeobrazić się w firmy wiodące na rynku światowym. Na filar ten składają się następujące działania: •osiągnięcie wiodącej pozycji w takich branżach, jak: technologie informacyjno-komunikacyjne, nanotechnologia, zaawansowane materiały, zaawansowane technologie produkcji i przetwarzania, biotechnologia, przemysł kosmiczny; •ułatwienie dostępu do finansowania ryzyka; •zapewnienie ogólnounijnego wsparcia dla innowacji w MŚP.

3. Wyzwania społeczne (Societal Challenges) – priorytet ten stanowi odpowiedź na cele polityki i wyzwania społeczne, które są określone w strategii „Europa 2020”, a dotyczą takich dziedzin, jak: •zdrowie, zmiany demograficzne i dobrostan, •bezpieczeństwo żywnościowe, zrównoważone rolnictwo i leśnictwo, badania mórz i wód śródlądowych oraz gospodarka ekologiczna, •bezpieczna, ekologiczna i efektywna energia, •inteligentny, ekologiczny i zintegrowany transport, •działania w dziedzinie klimatu, efektywna gospodarka zasobami i surowcami, •integracyjne, innowacyjne i bezpieczne społeczeństwa.

Dla każdego z wyżej wymienionych pod tematów KE przygotowała Program Prac (Work Programme), gdzie potencjalni beneficjenci znajdą szczegóły dotyczące wniosków projektowych i sprawdzą, czy ich zamierzenia mogą być realizowane w ramach danego priorytetu w poszczególnych tematach.

Kto może zyskać dofinansowanie?

Beneficjentami programu mogą być: •naukowcy indywidualni na każdym etapie kariery naukowej, •zespoły naukowe i badawcze, •podmioty/jednostki naukowe i badawcze, •instytucje z sektora nauki i przemysłu, •podmioty prywatne i publiczne, •przedsiębiorstwa każdego typu, •inne podmioty posiadające osobowość prawną.

Dla firm (MŚP) istnieje możliwość wpisania się w jeden z poniższych schematów dofinansowania (wyróżnionych pogrubieniem) w zakresie wymienionych trzech priorytetów Horyzontu 2020:

•projekty badawcze i innowacyjne realizowane w konsorcjach naukowo-przemysłowych we wszystkich trzech filarach tematycznych;

•instrument MŚP realizowany przez pojedyncze przedsiębiorstwa lubich konsorcja na rzecz wdrożenia innowacji;

•Fast Track to Innovation – projekty innowacyjne realizowane przez konsorcja projektowe, których celem jest komercjalizacja rozwiązania;

•projekty badawczo-szkoleniowe w zakresie działań Marii Skłodowskiej-Curie;

•przedkomercyjne zamówienia publiczne na B+R oraz zamówienia publiczne na innowacyjne rozwiązania;

•działania podejmowane z inicjatywy sektora publicznego na rzecz rozwiązań B+R+I i ich wdrożeń;

•bezpłatny dostęp do infrastruktur badawczych w celu realizacji projektów B+R+I;

•InnovFin – preferencyjne instrumenty finansowe dłużne i kapitałowe dla MŚP na rzecz realizacji projektów B+R+I.

Więcej praktycznych rad na temat aplikowania i warunków w kolejnych postach.

Pomoc de minimis

Oznacza pomoc publiczną, której ogólna kwota przyznana dowolnemu podmiotowi gospodarczemu  nie przekracza 200 000 euro w dowolnie ustalonym okresie trzech lat budżetowych (100 000 euro w sektorze transportu drogowego). De minimis pochodzi oraz jest zgodne z zasadą prawa rzymskiego „de minimis non curat lex” (prawo nie troszczy się o drobiazgi). 

Pomoc o niewielkich rozmiarach nie powoduje naruszenia konkurencji na rynku. Stosuje się ją bez względu na formę i cel pomocy de minimis, a także bez względu na to, czy jest ona w całości lub w części finansowana z środków unijnych. Jest to pomoc osobnej kategorii Pomocy Publicznej. Z założenia jest to wsparcie o niewielkich rozmiarach, które nie powoduje naruszenia podstawowych zasad traktatowych (tzw. progu odczuwalności). Dotyczy to zwłaszcza drobnych dotacji dla małych i średnich przedsiębiorstw dlatego Konstrukcja pomocy de minimis opiera się nie na wyłączeniu jej spod ogólnego zakazu konkurencji (art. 107 i 108 TFUE) na mocy aktu prawnego, a na uznaniu (i jedynie potwierdzeniu tego w rozporządzeniu Komisji), że pomoc ta jest na tyle drobna, że nie zagraża zasadom wolnego rynku. Reasumując nie zakłóca konkurencji na rynku w zakresie handlu i konkurencji między państwami członkowskimi. 

Otrzymana pomoc de minimis sumowana jest w ramach jednego przedsiębiorstwa. Pojęcie jednego organizmu gospodarczego – wszystkie podmioty, które są kontrolowane (prawnie lub de facto) przez ten sam podmiot należy traktować jako jedno przedsiębiorstwo. 

Jakie dofinansowanie ? Pomoc regionalna i pomoc horyzontalna

Pomoc regionalna  – tak nazwana jest pomoc udzielana w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. Pomoc ta przeznaczona na wsparcie mniej rozwiniętych regionów poprzez wspieranie inwestycji i tworzenie nowych miejsc pracy. Na grafice obok przedstawiono jak pomoc rozkłada się w zależności od regionu dla firm małych i mikro. Przeglądając mapę pomocy możemy się zorientować na jaką minimalną dotację możemy liczyć przy ubieganiu się o dofinansowanie dla naszej firmy w danym województwie, ale może tych „procentów” być więcej i tu zależy to już od konkretnego konkursu.

Mapę pomocy regionalnej utworzono na podstawie. ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 30 czerwca 2014 r. w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej na lata 2014–2020 Na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404, z późn. zm.1)) Rozporządzenie określa obszary kraju, na których jest dopuszczalne udzielanie pomocy regionalnej, maksymalne wielkości tej pomocy, a także rodzaje działalności gospodarczej, dla których udzielanie pomocy regionalnej nie jest dozwolone. Szczególnie potraktowane jest województwo Mazowieckie ze względu na osiągnięty poziom rozwoju i PKB w stosunku do średniej unijnej, dlatego dodatkowo wydzielono pomoc regionalną dla W-wy i subregionu warszawskiego zachodniego :        

                                                           Małe Średnie Duże

Subregion Warszawski Zachodni       40%     30%     20%

Miasto Warszawa (do 31.12.2017)   35%     25%     15%

Miasto Warszawa (od 01.01.2018)   30%     20%     10%

Pozostałe Regiony Mazowsza            55%     45%     35%

Wysokość pomocy regionalnej uzależniona jest stosunkiem wysokości PKB regionu do średniej unijnej, dlatego też firmy, działające w regionach, gdzie PKB jest mniejsze dostają wyższe wsparcie. Pomoc taka ma na celu zmniejszanie dysproporcji w rozwoju ekonomiczno-społecznym pomiędzy poszczególnymi regionami Unii Europejskiej.

PKB w Polskich Regionach w latach 2000 i 2013 (UE-28=100%)

Źródło Polska gospodarka w ostatnich 25 latach (Rafal Trzeciakowski, Forum Obywatelskiego Rozwoju) 

Pomoc horyzontalna – kierowana jest do wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od miejsca prowadzenia działalności oraz sektora gospodarki, w celu rozwiązania określonego problemu. Jej zakres i działania określają ogólnopolskie PO, którymi operują instytucje takie jak Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) , Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Rolnictwa Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Pomoc udzielana jest na: badania, rozwój i innowacje (B+R+I); rozwój małych i średnich przedsiębiorców; zatrudnienie; usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym; zapewnienie kapitału podwyższonego ryzyka; ochronę środowiska oraz szkolenia. Charakter horyzontalny ma również pomoc de minimis, która może być udzielana bez ograniczeń sektorowych lub regionalnych.

Krajowe Inteligentne Specjalizacje i/lub Regionalne Inteligentne Specjalizacje - dlaczego takie ważne ?

Kolejnym wymogiem z którym musimy się zmierzyć pisząc wniosek o dofinansowanie jest skorelowanie jego celów z Krajowymi lub Regionalnymi Inteligentnymi Specjalizacjami (RIS). Tematyka wniosku musi wpisywać się w konkretne specjalizacje inaczej wniosek nie przejdzie oceny formalnej.

Co to są te IS ? To obszary gospodarcze (branże), które Polska lub dane województwo chce rozwijać i wspierać. Inaczej mówiąc strategia Inteligentnej Specjalizacji polega na określeniu priorytetów gospodarczych w obszarze prac badawczo-rozwojowych oraz wsparcie innowacyjnych inwestycji na obszarach zapewniających zwiększenie wartości dodanej w danej specjalizacji i tym samym zwiększenie jej  konkurencyjności na rynkach zagranicznych.

Krajowe Inteligentne Specjalizacje składają się z 20  tematów i nie jest to lista zamknięta, pełne opisy zawiera wersja 3 z lipca 2016 .W tych obszarach powinno się poruszać pisząc projekt z ogólnopolskich programów operacyjnych. I moim zdaniem trudno się w KIS nie wpisać. Co innego z regionalnymi inteligentnymi specjalizacjami tutaj mamy zdecydowanie zawężony wybór i co w jednych województwach wpisuje się w RIS do w innych nie.

Jaka jest różnica dla składającego wniosek ?

Jeśli się „wpisujesz” w RIS to możesz składać wniosek do konkursów organizowanych w ramach RPO, jeśli nie to pozostaje POIR lub zmiana miejsca prowadzenia działalności lub otworzenie tam oddziału. Generalnie dla instytucji, które organizują konkursy w  ramach RPO liczy się miejsce prowadzenia działalności, której udzielono wsparcia, a nie miejsce siedziby firmy. Jeżeli np. firma ma siedzibę w Wielkopolsce, a zakład, którego produkcja ma zostać dofinansowane jest w innym województwie np. na Śląsku to taka sytuacja jest możliwa. 

Inteligentne specjalizacje na poziomie region znajdują się odpowiednio na stronach RPO dla danego województwa i jeżeli chcemy zdobyć dofinansowanie na tym poziomie nasz projekt musi się wpisywać w Regionalne Inteligentne Specjalizacje, czyli trzeba tak manewrować celami projektu aby wpisywały się RIS. 

   Czytając regulamin konkursu lub kryteria oceny składanych wniosków  należy na IS zwrócić uwagę, w jednych konkursach będzie to kryterium dostępu, czyli jeśli nie wpiszemy się z projektem w IS to nie spełnimy warunków formalnych i nasz projekt zostanie odrzucony na wstępnym etapie. W innym konkursie zostaniemy pozbawieni punktów w ocenie, w jeszcze innym (najczęściej, tam gdzie nie ma dotacji tylko instrumenty finansowe lub kredyt technologiczny) nie ma to znaczenia. 

Czym jest innowacja nietechnologiczna we wnioskach o dofinansowanie ?

Częstym przypadkiem podczas prac nad wnioskami o dofinansowanie jest brak zrozumienia różnic między dwoma innowacjami nietechnologicznymi. Krótko innowacja nietechnologiczna jest to innowacja organizacyjna lub marketingowa. 

• Innowacja organizacyjna to wdrożenie nowej metody organizacyjnej w przyjętych przez firmę zasadach działania, w organizacji miejsca pracy lub w stosunkach z otoczeniem.
• Innowacja marketingowa to wdrożenie nowej metody marketingowej wiążącej się ze znaczącymi zmianami w projekcie/konstrukcji produktu lub w opakowaniu, dystrybucji, promocji lub strategii cenowej.

TRL – Poziom gotowości technologii.

  Czytając regulamin dopuszczający do uczestnictwa w konkursie, szczególnie w konkursie badawczo-rozwojowych (B&R), czytamy, że oczekiwany jest taki, a nie inny poziom gotowości technologii do wdrożenia. Czym jest ten TRL ?

   Poziom TRL (czyli Technology Readiness Level) służy do określenia gotowości technologicznej danego rozwiązania. Gotowość technologiczna to nic innego jak etap rozwoju produktu. Poziom TRL mówi jak blisko (lub daleko) od wdrożenia do produkcji jest dana innowacja. Poziom jest ustalany w trakcie oceny gotowości technologicznej (Technological Readiness Assessment), która analizuje koncepcje programowe, wymagania i zademonstrowane możliwości technologiczne. Pośrednio określa jakie działania walidacyjne zostały już wykonane, a jakie są jeszcze do zrobienia. 

   Dla zrozumienia modelu TRL istotne jest rozróżnienie pojęć: technologii, modelu i prototypu. Niskie poziomy gotowości odnoszą się do procesu opracowywania nowych technologii i osiągania przez nie kolejnych stopni dojrzałości. Pośrednie poziomy dotyczą już kształtowania technologii do wykorzystania ich w potencjalnych aplikacjach, które jednak nie mają w tej fazie formy docelowej, a demonstracje opierają się na modelach programowych i/lub sprzętowych. Najwyższe poziomy dotyczą zastosowania opracowanej technologii w prototypie docelowego produktu/systemu. Ostatni poziom gotowości dotyczy produktów w formie ostatecznej i sprawdzonej w warunkach operacyjnych.

   Pierwotnie TRL było stosowane w NASA, później przejął ten sposób określania  zaawansowania danej technologii przemysł obronny, aż w końcu trafiło do sfery publicznej i prywatnej przemysłu cywilnego i programów unijnych. W tych ostatnich najczęściej używanymi poziomami TRL są II, VI i IX. Omówimy je do pozostałych odsyłam do dokumentu opracowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

TRL II -  określono koncepcję technologii lub jej przyszłe zastosowanie. 

Oznacza to rozpoczęcie procesu poszukiwania potencjalnego zastosowania technologii.  Od momentu zaobserwowania podstawowych zasad opisujących nową technologię można postulować praktyczne jej zastosowanie, które jest oparte na przewidywaniach. Nie istnieje jeszcze żaden dowód lub szczegółowa analiza potwierdzająca przyjęte założenia.

   Na tym etapie rozwoju spodziewane aplikacje technologii pozostają zazwyczaj spekulatywne, brakuje właściwych doświadczeń lub dokładnych analiz, które potwierdzałyby przypuszczenia. Istotne pozostaje jednak aby nowa technologia lub koncepcja opisana była na tyle spójnie i szczegółowo, aby każdy badacz zaznajomiony z daną dziedziną techniki mógł ją zrozumieć oraz ocenić jej przydatność.

Aby uzyskać poziom TRL II postęp w rozwoju nowej technologii powinien spełnić warunki:

• opisano możliwe zastosowania rozwijanej technologii,
• metodami analitycznymi w kategoriach ilościowych oszacowano dla rozważanych zastosowań korzyści z rozwoju nowej technologii.

 TRL VI - dokonano demonstracji prototypu lub modelu systemu albo podsystemu technologii w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. 

Oznacza to, że przebadano reprezentatywny model lub prototyp systemu w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. Jest on znacznie bardziej zaawansowany od badanego na poziomie V. Do badań na tym poziomie zalicza się badania prototypu w warunkach laboratoryjnych odwzorowujących z dużą wiernością warunki rzeczywiste lub w symulowanych warunkach operacyjnych.

   Mierzalnymi efektami tego poziomu są:

• opracowanie i wykonanie prototypowej wersji produktu z zastosowaniem, przynajmniej w części, elementów docelowych,
• przeprowadzenie testów prototypu w warunkach zbliżonych do rzeczywistych w zakresie istotnych parametrów pracy, symulowanych w laboratorium lub innym otoczeniu,
• przeprowadzenie testów prototypu w ramach istniejącego systemu technicznego, niekoniecznie docelowego

 TRL IX - sprawdzenie technologii w warunkach rzeczywistych odniosło zamierzony efekt. 

Wskazuje to, że demonstrowana technologia jest już w ostatecznej formie i może zostać zaimplementowana w docelowym systemie. Między innymi dotyczy to wykorzystania opracowanych systemów w warunkach rzeczywistych.

  Walidując osiągnięcie tego poziomu stwierdzono, że :

• wykonano serię próbną i uzyskano certyfikaty zgodności produktu oraz zezwolenia dopuszczenia do użytkowania
• opracowano końcową dokumentację techniczno-eksploatacyjną;
• opracowano i wykonano produkt w finalnej wersji użytkowej, w ramach docelowego procesu technologicznego,

W nawiązaniu do poprzedniego postu  dotyczącego definicji B&R - od II do VI TRL-u to badania przemysłowe,  a od TRL numer VII prac rozwojowych, trzeci z tu wymienionych TRL IX to jest poziom gotowości produktu gotowego do komercjalizacji.

Innowacja we wnioskach o dofinansowanie.

   Projekty mają realizować rozwiązania innowacyjne. Co jest innowacją ? Innowacja to przede wszystkim proces, a nie akt jednorazowy. Innowacja to działanie w którym tworzymy coś nowego, odkrywczego z niczego albo przekształcamy coś istniejącego w coś co będzie z jakiegoś punktu widzenia lepsze, przydatniejsze, efektywniejsze, bardziej funkcjonalne, itd., w obszarze w której tej zmiany chcemy dokonać. 

   Zgodnie z publikacją Oslo Manual, opracowaną przez ekspertów Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD(ang. Organization for Economic Co-operation and Development) i Komisji Europejskiej „ innowacja, to wdrożenie nowego lub znacząco udoskonalonego produktu (wyrobu lub usługi) lub procesu, nowej metody marketingowej, nowej metody organizacyjnej w praktyce gospodarczej, w organizacji miejsca pracy lub w stosunkach z otoczeniem”.

   

 Minimalnym wymogiem jest, aby produkt/usługa, proces, metoda marketingowa lub organizacyjna były nowe (lub znacząco udoskonalone), a także wdrożone (wykorzystywane w działalności). W konkursach w PO i RPO dzielone są te innowacje na technologiczne, którymi są innowacje produktowe i procesowe, oraz innowacje nie technologiczne czyli marketingowe i organizacyjne. Wymogiem jest aby przynajmniej jedna innowacja technologiczna była w centrum zainteresowań piszącego projekt.

   

   Innowacji nie musimy sami tworzyć (wytworzyć, wymyśleć), możemy ją kupić, a następnie wdrożyć, tak aby nasza działalność na tym zyskała poprzez stworzenie czegoś lepszego, bardziej nowocześniejszego, efektywniejsze, dla nas lub/i dla potencjalnych klientów tych rozwiązań. Oprócz tego, że proponowane rozwiązanie musi być innowacyjne, wg powyższych opisów, to nie powinno być znane, stosowane na terenie regionu lub Polski dłuższej niż 3 lata. 

  Poziom innowacyjności można określić samemu lub w przypadkach wątpliwych zwrócić, się po opinię o innowacyjności danego rozwiązania do instytucji naukowej. Organizatorzy niektórych konkursów wymuszają na potencjalnych beneficjentach sporządzenie takiej opinii o innowacyjności. Opinię taką mogą wydać określone instytucje naukowe, centra badawczo-rozwojowe i stowarzyszeniem naukowo-technicznym o zasięgu ogólnopolskim. Oczywiście za taką opinię trzeba im zapłacić, a często i samemu napisać J. Co najdziwniejsze w tym, że ta opinia dla oceniających wnioski nie jest wiążąca i może być przez eksperta zakwestionowana.

   Większość innowacji ma charakter kontynuacyjny, część jest przełomowa, a tylko niektóre mają charakter burzących rynek (disruptive innovation). O tej topologii  innowacji napiszę w osobnym poście.

Efekt zachęty we wnioskach o dofinansowanie

Pomoc finansową uzyskana ze środków unijnych powinna wywoływać efekt zachęty, tzn. prowadzić do zmiany zachowania beneficjenta. Dosłownie zachęcić go do skorzystania z tej pomocy, ale nie możne on rozpocząć realizację projektu (inwestycji) przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie. 

   Może podjąć działania typu rozpoznanie rynku, zebranie ofert na zakupy lub/i ofert na prace realizowane przez inne podmioty  nie skutkujące jednak zobowiązaniami prawnymi wobec niego. W projektach B&R w których część prac firmy zlecają na zewnątrz trzeba wybrać podwykonawcę na zasadach konkursu ofert, jeszcze przed złożeniem wniosku. Umowa zawarta z takim  podwykonawcą musi być warunkowa. (Oczywiście w wniosku opisujemy zasady wyboru tego, a nie innego podwykonawcy).

   W wypadku prac inwestycyjnych lub innych  przez rozpoczęcie realizacji inwestycji należy rozumieć podjęcie robót budowlanych lub złożenie pierwszego prawnie wiążącego zobowiązania do zamówienia urządzeń lub jakiegokolwiek zobowiązania, które czynić będzie realizację inwestycji nieodwracalną. Przez podjęcie robót budowlanych należy rozumieć rozpoczęcie budowy, o którym mowa w art. 41 ust. 1 ustawy Prawo budowlane.

Badania przemysłowe i prace rozwojowe

Badania przemysłowe – to badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności celem opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzenia znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów lub usług.

   Badania te obejmują tworzenie elementów składowych systemów złożonych, szczególnie do oceny przydatności technologii rodzajowych, z wyjątkiem prototypów objętych zakresem prac rozwojowych. Obejmują natomiast budowę prototypów w środowisku laboratoryjnym lub środowisku interfejsu symulującego istniejące systemy, a także budowę linii pilotażowych, kiedy są one konieczne do badań przemysłowych, a zwłaszcza uzyskania dowodu w przypadku technologii generycznych.

   W praktyce projektów unijnych badania przemysłowe to prace, które obejmują od II do VI TRL (ang.technology readiness levels) poziomu gotowości technologicznej produktu. (Im wyższy poziom gotowości technologicznej tym bliżej produktowi do rynku - napiszę o tym więcej później.) TRL VI – oznacza, że dokonano demonstracji prototypu lub modelu systemu albo podsystemu technologii w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. W ogłaszanych konkursach programów operacyjnych czy to POIR czy też RPO, prace i zakupy związane z przeprowadzeniem badań przemysłowych mają zwykle większy procent dofinansowania.

Prace rozwojowe - to nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej.  Również wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług.

   Mogą obejmować opracowanie prototypów, demonstracje, opracowanie projektów pilotażowych, testowanie i walidację nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których głównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt zasadniczo nie jest jeszcze określony.

   W projektach unijnych to od VII do IX TRL-u (poziomu gotowości technologicznej). TRL  VII oznacza, że dokonano demonstracji prototypu technologii w warunkach operacyjnych. Prototyp jest już prawie na poziomie systemu operacyjnego. Prace i zakupy związane z realizacja zadań wynikających z realizacją prac rozwojowych, dofinansowane są na poziomie pomocy regionalnej.

W przypadku projektów informatycznych, w których część badawcza wiąże się z przeprowadzeniem prac B+R w zakresie oprogramowania komputerowego, należy uwzględnić zasady określone w przygotowanym przez OECD Podręczniku Frascati  wydanie z 2010 r. Zgodnie z zapisami Podręcznika „czynności rutynowe związane z oprogramowaniem, niepociągające za sobą postępu naukowego czy technicznego ani wyeliminowania niepewności o charakterze technicznym, nie powinny być zaliczane do B+R”.

Przykłady czynności, które nie są pracami B+R:

•          tworzenie aplikacji biznesowych i systemów informatycznych na podstawie znanych metod i istniejących narzędzi informatycznych;

•          obsługa istniejących systemów;

•          konwersja oraz/lub tłumaczenie języków komputerowych;

•          dodawanie funkcjonalności dla użytkownika w programach użytkowych;

•          usuwanie błędów z systemów (debugging);

•          adaptacja istniejącego oprogramowania;

•          przygotowywanie dokumentacji dla użytkownika.

Oczywiście można się nie zgadzać z powyższym, ale niestety to obowiązuje, dociekliwych odsyłam do & 2.4.1 niniejszego podręcznika, gdzie jednak znajdziemy też trochę optymizmu. W pkt 140 działaniem B+R, a są m.in.:

-  rozwój technologii związanych z Internetem;

- prace B+R dotyczące narzędzi lub technik związanych z oprogramowaniem

w wyspecjalizowanych obszarach informatyki (przetwarzanie obrazów, prezentacja danych geograficznych, rozpoznawanie pisma, sztuczna inteligencja i inne).

Oba podpunkty są bardzo pojemne, a i w pozostałych można znaleźć dużo możliwych do użycia argumentów w wypadku startowania do projektów B+R z dziedziny IT.