TRL – Poziom gotowości technologii.

  Czytając regulamin dopuszczający do uczestnictwa w konkursie, szczególnie w konkursie badawczo-rozwojowych (B&R), czytamy, że oczekiwany jest taki, a nie inny poziom gotowości technologii do wdrożenia. Czym jest ten TRL ?

   Poziom TRL (czyli Technology Readiness Level) służy do określenia gotowości technologicznej danego rozwiązania. Gotowość technologiczna to nic innego jak etap rozwoju produktu. Poziom TRL mówi jak blisko (lub daleko) od wdrożenia do produkcji jest dana innowacja. Poziom jest ustalany w trakcie oceny gotowości technologicznej (Technological Readiness Assessment), która analizuje koncepcje programowe, wymagania i zademonstrowane możliwości technologiczne. Pośrednio określa jakie działania walidacyjne zostały już wykonane, a jakie są jeszcze do zrobienia. 

   Dla zrozumienia modelu TRL istotne jest rozróżnienie pojęć: technologii, modelu i prototypu. Niskie poziomy gotowości odnoszą się do procesu opracowywania nowych technologii i osiągania przez nie kolejnych stopni dojrzałości. Pośrednie poziomy dotyczą już kształtowania technologii do wykorzystania ich w potencjalnych aplikacjach, które jednak nie mają w tej fazie formy docelowej, a demonstracje opierają się na modelach programowych i/lub sprzętowych. Najwyższe poziomy dotyczą zastosowania opracowanej technologii w prototypie docelowego produktu/systemu. Ostatni poziom gotowości dotyczy produktów w formie ostatecznej i sprawdzonej w warunkach operacyjnych.

   Pierwotnie TRL było stosowane w NASA, później przejął ten sposób określania  zaawansowania danej technologii przemysł obronny, aż w końcu trafiło do sfery publicznej i prywatnej przemysłu cywilnego i programów unijnych. W tych ostatnich najczęściej używanymi poziomami TRL są II, VI i IX. Omówimy je do pozostałych odsyłam do dokumentu opracowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

TRL II -  określono koncepcję technologii lub jej przyszłe zastosowanie. 

Oznacza to rozpoczęcie procesu poszukiwania potencjalnego zastosowania technologii.  Od momentu zaobserwowania podstawowych zasad opisujących nową technologię można postulować praktyczne jej zastosowanie, które jest oparte na przewidywaniach. Nie istnieje jeszcze żaden dowód lub szczegółowa analiza potwierdzająca przyjęte założenia.

   Na tym etapie rozwoju spodziewane aplikacje technologii pozostają zazwyczaj spekulatywne, brakuje właściwych doświadczeń lub dokładnych analiz, które potwierdzałyby przypuszczenia. Istotne pozostaje jednak aby nowa technologia lub koncepcja opisana była na tyle spójnie i szczegółowo, aby każdy badacz zaznajomiony z daną dziedziną techniki mógł ją zrozumieć oraz ocenić jej przydatność.

Aby uzyskać poziom TRL II postęp w rozwoju nowej technologii powinien spełnić warunki:

• opisano możliwe zastosowania rozwijanej technologii,
• metodami analitycznymi w kategoriach ilościowych oszacowano dla rozważanych zastosowań korzyści z rozwoju nowej technologii.

 TRL VI - dokonano demonstracji prototypu lub modelu systemu albo podsystemu technologii w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. 

Oznacza to, że przebadano reprezentatywny model lub prototyp systemu w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. Jest on znacznie bardziej zaawansowany od badanego na poziomie V. Do badań na tym poziomie zalicza się badania prototypu w warunkach laboratoryjnych odwzorowujących z dużą wiernością warunki rzeczywiste lub w symulowanych warunkach operacyjnych.

   Mierzalnymi efektami tego poziomu są:

• opracowanie i wykonanie prototypowej wersji produktu z zastosowaniem, przynajmniej w części, elementów docelowych,
• przeprowadzenie testów prototypu w warunkach zbliżonych do rzeczywistych w zakresie istotnych parametrów pracy, symulowanych w laboratorium lub innym otoczeniu,
• przeprowadzenie testów prototypu w ramach istniejącego systemu technicznego, niekoniecznie docelowego

 TRL IX - sprawdzenie technologii w warunkach rzeczywistych odniosło zamierzony efekt. 

Wskazuje to, że demonstrowana technologia jest już w ostatecznej formie i może zostać zaimplementowana w docelowym systemie. Między innymi dotyczy to wykorzystania opracowanych systemów w warunkach rzeczywistych.

  Walidując osiągnięcie tego poziomu stwierdzono, że :

• wykonano serię próbną i uzyskano certyfikaty zgodności produktu oraz zezwolenia dopuszczenia do użytkowania
• opracowano końcową dokumentację techniczno-eksploatacyjną;
• opracowano i wykonano produkt w finalnej wersji użytkowej, w ramach docelowego procesu technologicznego,

W nawiązaniu do poprzedniego postu  dotyczącego definicji B&R - od II do VI TRL-u to badania przemysłowe,  a od TRL numer VII prac rozwojowych, trzeci z tu wymienionych TRL IX to jest poziom gotowości produktu gotowego do komercjalizacji.