Zaprojektuj swój biznesowy sukces - Business Model Canvas w praktyce

Niezależnie od tego w jakie branży działamy musimy określić swój stosunek do prowadzonego przedsięwzięcia. Czy chcemy być profesjonalistami w tym co robimy, czy traktujemy to jako rodzaj hobby ?

Szałas może zbudować każdy, lepszy lub gorszy, ale nie każdy już zbuduje dom, most, wiadukt. Generalnie te budowle różnią się projektem,  a właściwie tym czy mamy go,  czy nie mamy.  Czy ktoś chciałby mieszkać w domu, który się zawali bo nie obliczono poprawnie wytrzymałości stropu lub ścian ? Dlatego albo zatrudniamy projektanta albo sami budujemy dom na podstawie projektu. 

 W sieci jest dużo dostępnych projektów różnych domów. Mamy wybór, podobnie jest w biznesie istnieje dużo schematów prowadzenia biznesu. Tak jak projekt domu ma stałe elementy takie jak ściany, dach czy podłogę, tak projekt biznesu ma pewne składowe takie jak aspekty finansowe, propozycję wartości, infrastrukturę i interakcję z klientami. 

Powiązane są one określonymi relacjami i wynikającymi z nich zależnościami (jak ściany z stropem).  Możemy oczywiście stworzyć biznes bez planu, szablonu i to może wyglądać jak przedstawiono  na poniższym obrazku. Nie znaczy, że nie będzie działać, ale czy dla osób zainteresowanych lub inwestorów będzie czytelny i zrozumiały ? Czy łatwo będzie go zmienić, modyfikować  lub zaprezentować? 

Zatem jak zaprojektować swój sukces i profesjonalne przedsięwzięcie ? Należy wykorzystać Business Model Canvas (tłum. Szablon Modelu Biznesu). Opracowany przez Alex’a Osterwalda schemat  od  2012 podbija świat biznesu, swoją prostotą, jasną wizualizacją procesów biznesowych. Książka, którą napisał  pod tytułem „Tworzenie modeli biznesowych. Podręcznik  wizjonera” jest jedną z najlepiej sprzedających się książek na świecie do 2015 roku sprzedała się ponad  1 000 000 razy. Nie należy wywarzać otwartych drzwi, warto natomiast wykorzystać potencjał, jaki da nam ten powszechnie używany w świecie biznesu szablon. Na początku musimy poznać składowe elementy szablonu biznesu, wiedzieć jak je nazwać i jakie mają właściwości. 

Business Model Canvas, czyli opracowany przez  Alex’a Osterwaldera szablon modelu biznesowego będzie kanwą do naszej opowieści.

Zacznijmy zatem od samej definicji szablonu modelu biznesowego, aby później go opisać.

Model biznesu jest to opis systemu założeń, pojęć i relacji pozwalający przedstawić pewien aspekt rzeczywistości biznesowej według której firma: kreuje i dostarcza propozycję wartości zarabiając na tym pieniądze, realizując potrzebę klienta.

 Model biznesu ułatwia proces budowania założeń przedsięwzięcia poprzez ujednolicenie słownictwa, przez co poprawia porozumiewanie się uczestników procesów decyzyjnych w firmie. Jest też warstwą która skleja strategię firmy z procesami biznesowymi. Można też powiedzieć, że reprezentuje konceptualny model firmy i logikę zarabiania pieniędzy. Jest źródłem do opracowania biznes planu. Jednocześnie oszczędzając nam czas i pieniądze na jego napisanie, jeśli założenia jakie przedstawiono w czasie budowy modelu wykażą, że jego realizacja jest nieopłacalna lub nierealistyczna.

Budowanie modelu biznesowego nie jest abstrakcyjną ideą – czy ćwiczeniem, pomaga odpowiedzieć na pytanie czy to co robimy to biznes czy hobby, a jeśli to hobby, to jak przekształcić je w biznes.

Pamiętajmy, że budując firmę, bez modelu biznesowego, robisz tak jak byś budował dom lub most bez planu. Grozi to bankructwem biznesu lub zwaleniem się domu. Również dlatego budujemy model biznesu, że jeśli chcemy pozyskać środki finansowe na realizację pomysłu, przedstawienie go w postaci szablonu modelu biznesowego uwiarygodni nasz pomysł wobec inwestorów. Sprawi, że szybko i łatwo przeczytają i ocenią, niż wielostronicowy elaborat lub prezentację. Nam zaś pomoże usystematyzować wiedzę na temat jego realizacji, słabych i mocnych stron. Będzie podstawą do przygotowania biznes planu i/lub studium wykonalności.

Każdy biznes można prowadzić wg innego schematu. Można się zastanawiać jak te klocki budulca wzajemnie ułożyć i jakich powiązań użyć.Budując model powinno się używać kolejnych iteracji. Z każdym krokiem przybliżając się do rozwiązania, sprawdzając po każdej próbie - rezultat. Dlatego, że w dużej mierze opisując poszczególne bloki opieramy się na domysłach, dotyczących właściwości poszczególnych bloków. Zdarza się, że powstaje kilkanaście modeli biznesowych, a czasem i więcej danego przedsięwzięcia. 

Z jakich podstawowych elementów złożony jest model ? Zaproponowano dziewięć bloków, które przedstawiają pewne zasoby i działania wizualizujące organizację firmy, której celem jest wykonanie określonej pracy za klienta, za którą to klient zapłaci.

1. Propozycjawartości – czyli praca/usługa, jaką firma wykonuje za/dla klienta.
2. Kanałydystrybucji:  towarów/usług i informacjido klienta
3. Segmenty klientów:jeden lub więcej segmentów klientów
4. Relacje z klientami: informacje od klienta, współtworzenierozwiązań.
5. Strukturaprzychodów – źródła przychodów firmy realizującej propozycjęwartości.
6. Kluczowe zasoby – czyli środki trwałe, wartości niematerialne, własność intelektualna.
7. Kluczowe czynności – które, realizujące powyższe elementy.
8. Kluczowi partnerzy – zasoby spoza firmy i działania zlecane na zewnątrz.
9. Struktura kosztów– elementy modelu biznesowego wpływające na koszty.

Alex Osterwalder ułożył te bloki w Szablon modelu biznesowego jak na rysunku poniżej. Okazało się to w rozwiązaniem prostym, eleganckim i przełomowym. Bo oprócz czytelności szablonu pozwala opisać relacje i wartości jakie nadajemy poszczególnym elementom w szablonie modelu biznesowego naszego przedsięwzięcia. Popatrzmy na te bloki, przyjrzyjmy się opisom i modelujmy biznes.

Jeżeli ten szablon wydaje nam się nie odpowiedni dla naszego biznesu, który jest start-up'em, a produkt/rozwiązanie jest programem wtedy proponuję Lean Canvas Model. Kiedy powinniśmy stosować te szablony, po za już wymienionymi powodami takimi, jak prezentacja przed inwestorami, czy przygotowanie do napisania biznes planu. BMC pomoże na też w pisaniu wniosku o dofinansowanie z programów operacyjnych lub regionalnych, jest też wymagany kiedy składamy wniosek do Programu Ramowego Horyzont 2020 . Opracowany szablon modelu biznesu wspomaga też wewnętrzną komunikację w firmie Konfucjusz mawiał:

"jeśli się używa niewłaściwych słów, nie można nigdy dojść do właściwych wniosków" .

Jak budować BMC poczytacie w tym poście, a opisy bloków:

Relacje z klientami i struktura przychodów
Kluczowe zasoby, kluczowe działania, kluczowi partnerzy, struktura kosztów
Propozycja wartości, kanały dystrybucji, segmenty klientów.